معیار های ثبت ملی آثار

همراهان خوب سفر های جفی

سلام

بعد از  اتفاق بزرگ ثبت ملی بافت تاریخی شیراز ، مباحثی مطرح شد که من اول بر خودم لازم دونستم مطالعاتی رو انجام بدم و بعدش هم اونا رو در اختیار شما بزارم تا شما هم مطلع بشید

مقاله ای که اینجا آماده کردم 2 بخش داره ،

 بخش اول معیارهایی هست که یک اثر میتونه داشته باشه تا در مورد ملی شدنش بحث کنیم

و در بخش دوم آثار که قبلا ثبت ملی شدن ، گزیده ایش رو به عنوان مثال آوردم و برای هرکدوم هم نوشتم که شامل چه معیاری هایی از ثبت شده بودن .

در آینده وقتی سند نهایی ثبت بافت تاریخی شیراز هم منتشر بشه ، میشه به صورت قطعی در موردش نظر داد که شامل کدوم یک از معیارهای ثبت ملی بوده  .

خوشال میشم نظر شما رو هم بشنوم

جعفر سراج

6 امرداد 1402

معیارهای کلی زیر برای شناسایی شأن ملی یا اهمیت فرهنگی و تاریخی یک اثر می‌باشد:

1-  آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول که قدمت آنها تا پایان دوره زندیه باشد واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی است.

2-  آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول با جنبه عمومی که در دوره قاجاریه تا آغاز دوره مشروطیت ساخته شده اند، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی است.

3- آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول با جنبه فنی و صنعتی که قدمت آنها تا پایان دوره پهلوی اول باشد واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

4- بناها، تأسیسات، محوطه‌ها، باغ‌ها، فضاها، مجموعه‌ها، اماکن و عمارت‌های سلطنتی یا حکومتی دوره قاجار و پهلوی واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

5- آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول متعلق یا منسوب به رجال سیاسی، حکومتی، دیوانی، نظامی و قضایی شناخته شده و معتبر کشور با تشخیص وزارت، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

6- آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول متعلق یا منسوب به شخصیت‌های فرهنگی، مذهبی، علمی، ادبی و هنری شناخته شده و معتبر کشور با تشخیص وزارت، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

7-  آثار تاریخی و فرهنگی با کاربری عمومی اعم از پل‌ها، سراها، کاروانسراها، هتل‌ها، مهمانسراها، ایستگاه‌های راه‌آهن، قنوات، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، سدها، حمام‌ها، فرودگاه‌ها، کارخانجات، تأسیسات فنی و صنعتی که از قدمتی تا پایان دوره پهلوی اول برخوردار باشند با تشخیص وزارت واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

8-  بناها، تأسیسات، اماکن و فضاهایی که نشان‌دهنده تحولات شاخص و ارزشمند معماری، شهرسازی یا صنعتی معاصر باشد با تشخیص وزارت، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

9- بناهای، تأسیسات، اماکن و فضاهایی که نشان‌دهنده الگوهای شاخص و واجد ارزش معماری و شهرسازی در سطح ملی یا منطقه‌ای بدون توجه به دوره تاریخی آن باشند، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

10- آثار معماری و شهرسازی دوره معاصر کشور، ساخته شده توسط معماران و شهرسازان شهیر که ارزش و اهمیت آنها به تأیید شورای ملی ثبت آثار برسد، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

11-اماکنی که براساس مستندات مورد تأیید شورای ملی ثبت آثار، مکان رخداد مهم سیاسی یا اجتماعی، یا اقتصادی، یا مذهبی، یا اعتقادی، یا فرهنگی، یا نظامی بوده‌اند با تشخیص وزارت، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

12- آثار، بناها، تأسیسات و اماکنی که از نمونه‌های بی‌نظیر یا کم‌نظیر باقی‌مانده از یک سبک یا دوره‌های تاریخ معماری و شهرسازی در یک منطقه باشد، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

13- آثاری از معماری و شهرسازی، تأسیسات، بناها، مکان‌ها و فضاهای صنعتی، اداری، خدماتی، حکومتی، نظامی، ورزشی و فرهنگی بدون توجه به زمان ساخت در صورتی که از نظر تاریخی یا فرهنگی یا شأن ملی واجد ویژگی‌های کالبدی یا کارکردی یا معنایی خاصی هستند واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

14- مناظر فرهنگی، مکان رویدادها و آثاری که توأمان به‌وسیله انسان و طبیعت ایجاد شده اند و به‌لحاظ تاریخی، فرهنگی، منظری، زیبایی‌شناسی یا مردم‌شناسی دارای ارزش برجسته می‌باشند، واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است.

15- علاوه بر معیارهای کلی فوق، چنانچه براساس اجماع نظر اعضای شورای ملی ثبت آثار یا تشخیص وزارت، حفاظت از اثری تاریخی یا فرهنگی ضروری تشخیص داده شود، آن اثر در فهرست آثار ملی یا فهرست آثار واجد ارزش تاریخی و فرهنگی قرار می‌گیرد.

گزیده ای از آثار ملی ثبت شده ایران با ذکر اینکه شامل کدامیک از معیاری های ثبت بوده اند :

1- تخت جمشید به شماره ثبت 20 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت شماره 1.

2- محوطه تاریخی دوکوهه خوسف خراسان جنوی به شماره ثبت 10184 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت شماره 1.

3- تخت سلیمان، خرابه‌های شهر و آتشکده به شماره ثبت 308 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت شماره 1.

4- شهر تاریخی ماسوله به شماره ثبتی 1090 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت شماره 11، 12 و 14.

5- مجموعه ساختمان‌های سلوی تبریز به شماره ثبت 32166 در فهرست آثار ملی ‌با معیار ثبت شماره 3 و 13.

6- ایستگاه راه‌آهن مرغزار خوزستان به شماره ثبت 97 در فهرست آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی با معیار ثبت شماره 3.

7- عمارت خان‌یاور سلطانیه زنجان به شماره ثبت 81 در فهرست آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی با معیار ثبت 5 و 9.

8- تصفیه‌خانه آب گرگر ماهشهر با شماره ثبت شماره 96 در فهرست آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی با معیار ثبت شماره 3.

9- موزه آبگینه و سفالینه تهران با شماره ثبت 2014 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 6،9 و 10.

10- سد سپیدرود رودبار با شماره ثبت 32967 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 3 و 13.

11- خانه متین دفتری تهران به شماره ثبت 31881 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 5 و8.

12- مهمانسرای شرکت نفت بابلسر به شماره ثبت 20973 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 7 و8.

13- کاخ مظفری اوشان به شماره ثبت 10390 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 2و4.

14- مسیر ناصری به شماره 32875 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 2 و13.

15- خانه حاج علی ارباب آمل به شماره 31210 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 5و9.

16- منظر فرهنگی اورامانات/هورامان به شماره ثبت 32890 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 1، 12 و 14.

17- مسجد جامع خرمشهر به شماره ثبت 30000 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 11 و 13.

18-خانه جلال آل‌احمد تهران به شماره ثبت 11206 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 6و8.

19- پادگان 06 تهران به شماره ثبت 32515 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 3، 8، 11 و 13.

20- یادمان دهلاویه خوزستان به شماره ثبت 21241 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 9 و11.

21- بنای برج آزادی تهران به شماره ثبت 1008 در فهرست آثار ملی با معیار ثبت 15.